Patronen. We hebben ze allemaal. En dan bedoel ik niet een patroon in een mozaïek of kledingontwerp, of een patroon voor een wapen. Ik heb het over terugkerende gedragingen.
“Als denken en/of gedrag verlopen volgens voorspelbare regels spreekt men van een denk- en/of gedragspatroon”, zegt Wikipedia hierover. Soms heb je je eigen patroon door, vaak ook niet. Er zijn situaties waarin een patroon je helpt, omdat het voorspelbaar is. Zoals de stappen die je neemt voor het uitvoeren van een service bij tennis, of de ongeschreven regels op je werk over koffie halen voor je team, of dezelfde vragen bij de start van een vergadering.
Soms belemmert een patroon je. Bijvoorbeeld wanneer je elke keer gedoe met je leidinggevende hebt, je je uit het veld geslagen voelt als iemand het met je oneens is, of wanneer je uitvalt naar je dochter als ze weigert te doen wat jij wil.
Patronen kunnen hardnekkig zijn. Zelfs op het moment dat je inziet dat je patroon je belemmert en je het echt wil veranderen, lukt het niet. Wat is dat toch? En vooral, hoe kun je het wel doorbreken?
Ten eerste, verandering is moeilijk. Ons brein houdt van efficiëntie en automatisering om energie te besparen. Het vraagt nogal wat energie om ineens iets anders te doen. Bovendien volgt een reactie vaak zo snel automatisch op een actie, dat je geen mogelijkheid voelt voor het bedenken van een andere reactie. Het goede nieuws is: je kúnt een patroon doorbreken.
Het vraagt inzicht in je gedrag. Herkenning van patronen. En het helpt als je zicht hebt op de factoren of gebeurtenissen die hebben bijgedragen aan de vorming van het patroon. Zoals situaties die indruk op je hebben gemaakt, voorvallen in je (familie)geschiedenis en familiepatronen.
Je kunt dit bijvoorbeeld samen met een coach onderzoeken, of in een familieopstelling. Een familieopstelling laat een 3D-beeld zien van wat er in de diepte bij je speelt. Met deelnemers uit de groep die iets of iemand representeren met betrekking tot jouw situatie. Er wordt zichtbaar wat er aan de hand is: welke plek heb jij, wat maakt dat je nu niet verder komt, welke constructieve beweging helpt je verder te komen? Zo krijg je inzicht in jouw patronen en een opening tot antwoorden die je nog niet wist.
Mocht je eerst zelf aan de slag willen met het doorbreken van een patroon, dan kan de ‘pauzeknop’ zoals ik dit noem, een mooie oefening zijn. Hierbij maak je gebruik van het moment tussen trigger (actie) en respons (reactie). Er is namelijk een kort moment van zo’n 0,3 seconde na de trigger voordat je overgaat tot een reactie. In het begin is het nog moeilijk om in dat korte moment tot een anders-dan-gebruikelijke respons te komen. Wat je dan wel kan doen, is de ‘pauzeknop indrukken’. Figuurlijk dan. Je geeft nog even geen reactie, maar zegt bijvoorbeeld dat je erop terugkomt, dat je even tijd nodig hebt, haalt een paar keer diep adem, of iets anders wat voor jou werkt. Als je 3 minuten later (zo lang duurt de ‘hunkering’ naar het bekende) tot rust bent gekomen of een ander geschikt moment hebt gevonden, kun je reflecteren op de gebeurtenis en bepalen hoe je zou willen antwoorden.
Ik ben benieuwd naar je ervaringen als je aan de slag gaat met de pauzeknop-oefening. Mocht je hier hulp bij willen, boek dan een coachsessie met me door het contactformulier in te vullen. Mocht je interesse hebben in een familieopstelling, dan kun je je opgeven voor de opstellingenmiddag op vrijdag 28 juni in Delft.
Ook leuk als je gewoon een reactie achterlaat op dit artikel, hieronder of op Linkedin. Heeft het je geholpen?
Foto: Canva
Comments